ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010
Η αύξηση της ανεργίας κατά 160.624 άτομα μεταξύ Νοεμβρίου 2009 και Νοεμβρίου 2010 και η εκτίναξη του ποσοστού ανεργίας, όπως αυτό εκτιμάται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, από 10,6% σε 13,9% προκαλεί, δυσάρεστη χωρίς αμφιβολία, έκπληξη μόνον σε όσους έχουν ελάχιστη επαφή με την ελληνική πραγματικότητα και την κατάσταση στην αγορά εργασίας.
Πίσω από τη ζοφερή εικόνα των ποσοστών και των αριθμών κρύβονται εξελίξεις, οι οποίες θα πρέπει να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία: Για πρώτη φορά η ανεργία αυξάνεται σε μέγεθος ίσο ακριβώς με τη μείωση της απασχόλησης, γεγονός που σημαίνει ότι η καθαρή ροή εισόδου στην αγορά εργασίας έχει μηδενισθεί. Στα προηγούμενα χρόνια η αύξηση της ανεργίας συμβάδιζε με την αύξηση της καθαρής ροής του πληθυσμού στην αγορά εργασίας.
Τι σημαίνει αυτή η μεταβολή; Αν και μόνο προκαταρτικές απαντήσεις μπορούν να δοθούν, φαίνεται ότι έχουμε ανάσχεση των ροών ένταξης στην αγορά εργασίας των ευπαθών εργασιακά ομάδων του πληθυσμού που καταγράφονται συστηματικά στην Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, δηλαδή των νέων και των γυναικών. Η ανάσχεση των ροών εισόδου μετριάζει την αύξηση του ποσοστού ανεργίας στο σύνολο του εργατικού δυναμικού και στις δύο αυτές κατηγορίες. Η εξέλιξη μόνο θετική δεν μπορεί να θεωρηθεί, καθώς η προοπτική του αποκλεισμού από το χώρο της εργασίας μόνον απίθανη δεν είναι.
Δεύτερον, το πρόβλημα της φτώχιας προσλαμβάνει διαστάσεις που ενδέχεται να αποδειχθούν εκρηκτικές στα άμεσο μέλλον. Η φτώχια, όπως δείχνουν πολλές έρευνες για την Ελλάδα και τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες, δεν συνδέεται μόνο με την ανεργία, αλλά και με την επέκταση των επισφαλών μορφών απασχόλησης. Όταν θα γίνουν διαθέσιμα τα αναλυτικά στοιχεία της Έρευνας, θα φανεί η έκταση και ο ρυθμός επέκτασης των μορφών αυτών στη συνολική απασχόληση.
Τρίτον, για μια οικονομία με την παραγωγική δομή της Ελλάδας, η φτώχια δημιουργεί φτώχια και όχι δυνατότητες ανάπτυξης. Η έλλειψη αγοραστικής δύναμης των μισθωτών που χάνουν την εργασία τους ή των οποίων μειώνεται ο μισθός δεν αναπληρώνεται από την ζήτηση για εξαγωγές. Η ύφεση, δυστυχώς, θα βαθαίνει στο ορατό μέλλον.
Τέλος, αναρωτιέμαι τι θα γίνει αν εφαρμοσθεί και η πρόβλεψη του μνημονίου για την περιστολή των δαπανών από το επίδομα ανεργίας. Μήπως ήρθε ο καιρός, έστω και καθυστερημένα, για τη ριζική επαναδιαπραγμάτευση του «μνημονίου» και του χρέους;
